Khám phá về đĩa than và những ứng dụng của chúng trong âm nhạc

Chắc chắn bạn đã nghe đến các thiết bị âm thanh có khả năng phát đĩa than, hay còn gọi là đĩa vinyl. Vậy đĩa than là gì? Chúng có những ưu điểm và nhược điểm gì so với các định dạng phương tiện phát thanh phổ biến ngày nay? Làm thế nào đĩa vinyl hoạt động? Hãy cùng Tech Sound Vietnam khám phá chi tiết trong bài viết này để có câu trả lời!

Đĩa than là gì?

Liệu có phải gọi là đĩa than vì chúng có màu đen, hay trong tiếng Việt còn được biết đến với tên gọi là mâm than do có hình dạng tròn giống chiếc mâm? Và liệu có định nghĩa nào cho khái niệm "đĩa than"?

Khái niệm "đĩa than" là gì?

Đĩa than, hay còn được gọi là mâm than, là một loại đĩa đặc biệt chứa thông tin tín hiệu âm thanh được ghi trên từng rãnh và được làm từ chất liệu Polyvinyl chloride. Chức năng chính của đĩa than là lưu trữ tín hiệu âm thanh, và để sử dụng đĩa than, cần phải kết hợp với máy quay đĩa chuyên dụng.

Khám phá về đĩa than và những ứng dụng của chúng trong âm nhạc

Đĩa vinyl là gì? Đĩa LP là gì?

Thực chất, đĩa vinyl cũng chính là đĩa than, nhưng được gọi theo tên chất liệu Polyvinyl chloride làm nên phôi đĩa. Đĩa vinyl thường có các đường kính 12 inch, 10 inch hoặc 7 inch để phù hợp với từng loại máy quay.

Thuật ngữ "LP" là viết tắt của "Long Play," là một loại đĩa than dùng để lưu trữ âm thanh dạng analog thông qua kỹ thuật rãnh microgroove. "LP record" là thuật ngữ tiêu chuẩn mà người Việt thường sử dụng để chỉ đến đĩa than.

Đầu đĩa than trong tiếng Anh có thể được gọi là Gramophone, Phonograph, vinyl, hoặc đơn giản là record

Nguồn gốc của đĩa than

Đĩa than, còn được biết đến với tên gọi chính thức là đĩa phonograph, có nguồn gốc từ thời kỳ đầu của công nghiệp thu âm và phát thanh. Nó được phát triển trong bối cảnh sự ra đời của máy quay đĩa và hệ thống thu âm vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20.

Thomas Edison, nhà phát minh người Mỹ, được biết đến là người phát triển thành công máy quay đĩa đầu tiên vào năm 1877. Thiết bị của ông, được gọi là phonograph, sử dụng một kim kim loại để ghi âm trực tiếp lên một lá đĩa hoặc trục vòng xoay. Ban đầu, các đĩa được làm từ các loại vật liệu khác nhau như cera, thủy tinh, hay gố.

Đến những năm 1890, Emile Berliner, một nhà phát minh người Đức, đã phát triển đĩa than như chúng ta biết ngày nay. Anh ấy sử dụng chất liệu Polyvinyl chloride (PVC) để làm đĩa, và hệ thống rãnh spiral (xoắn) để ghi âm, thay vì sử dụng rãnh dạng vòng tròn như trước đó. Mô hình của Berliner đã trở thành cơ sở cho sự phát triển của đĩa than và đặt nền móng cho ngành công nghiệp âm thanh.

Từ đó, đĩa than đã trở thành một phương tiện lưu trữ âm thanh phổ biến và làm nền tảng cho sự phát triển của ngành công nghiệp âm nhạc, mang lại trải nghiệm nghe nhạc truyền thống và độ chất lượng âm thanh đặc biệt cho người hâm mộ.

Khám phá về đĩa than và những ứng dụng của chúng trong âm nhạc

Cách thức hoạt động của đĩa than

Đĩa than hoặc đĩa vinyl hoạt động theo chu trình ghi âm và phát ra âm thanh theo dạng analog. Quá trình hoạt động của chúng có thể được mô tả như sau:

Ghi âm:

Chuyển đổi sóng âm từ micro, nhạc cụ, hoặc các nguồn âm thanh khác thành dạng sóng âm.
Khi đĩa than được sản xuất, đặt lên máy quay đĩa, kim hoặc bút stylus sẽ di chuyển dọc theo các đường rãnh được khắc bên trong đĩa, phản ánh rung động âm thanh 3D.

Truyền tải cơ học:

Tất cả các thay đổi cơ học từ các đường rãnh sẽ được kim truyền qua thanh kim loại đến một thiết bị có chứa tinh thể áp điện.
Khi thanh kim loại nhẹ nhàng chạm vào tinh thể, rung động cơ học sẽ được tái tạo thành tín hiệu điện.

Xử lý và Phát ra âm thanh:

Tín hiệu điện này sau đó được đưa đến bộ khuếch đại để tăng cường độ âm thanh.
Sau quá trình khuếch đại, tín hiệu được chuyển đến loa để phát ra âm thanh và truyền đến người nghe.

Đây là quá trình cơ bản giúp đĩa than mang lại trải nghiệm âm thanh analog độc đáo cho người yêu nhạc.

Ưu điểm của đĩa than

Chất âm của đĩa than là phong phú và ấm áp, với khả năng giữ lại những đặc trưng mộc mạc nhất của âm thanh, hoàn toàn không trải qua quá trình nén mất dữ liệu như các định dạng âm thanh hiện đại ngày nay. Đặc điểm này không chỉ tạo nên chất âm độc đáo mà còn giữ lại không khí tự nhiên của âm nhạc.

Đĩa than không chỉ mang đến chất âm tuyệt vời mà còn gợi nhớ về thời kỳ xa xưa, kết nối ta với hình ảnh quý tộc châu Âu trong quá khứ. Điều này làm cho trải nghiệm nghe nhạc trở nên đặc sắc và phong cách.

Ngoài ra, sử dụng đĩa than mang lại trải nghiệm nghe nhạc thú vị và độc đáo hơn cho người nghe. Điều này không chỉ là việc nghe nhạc mà còn là một hành trình thưởng thức âm nhạc mang tính nghệ thuật.

Không chỉ là một phương tiện nghe nhạc, việc sử dụng đĩa than còn tạo nên điểm nhấn thẩm mỹ độc đáo cho không gian nhà của bạn. Nhiều người sử dụng máy phát đĩa như một vật phẩm trang trí sang trọng để làm đẹp cho không gian sống của mình. Điều này thể hiện sự kết hợp tuyệt vời giữa âm nhạc và thẩm mỹ, làm cho không gian trở nên ấn tượng và độc đáo.

Khám phá về đĩa than và những ứng dụng của chúng trong âm nhạc