Bạn đã biết gì về âm thanh?

Âm thanh luôn hiện diện xung quanh chúng ta, từ tiếng chim hót buổi sáng đến tiếng nhạc du dương vào buổi tối. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về bản chất và các thuộc tính của âm thanh. Bài viết sau của Tech Sound Việt Nam sẽ giúp bạn khám phá những kiến thức cơ bản và thú vị về thứ mà chúng ta nghe thấy hàng ngày.

1. Định nghĩa âm thanh và cách âm thanh truyền đi

Âm thanh là sự rung động của vật thể tạo ra sóng âm lan truyền trong không khí hoặc môi trường khác. Khi sóng âm đến tai chúng ta, màng nhĩ sẽ rung động theo nhịp điệu của sóng, giúp não bộ cảm nhận được âm thanh.

Không khí là môi trường truyền âm phổ biến nhất, tuy nhiên, âm thanh cũng có thể truyền qua chất lỏng, chất rắn và một số chất khí khác. Tốc độ truyền âm phụ thuộc vào đặc tính của môi trường. Khi gặp vật cản như tường, núi đá, phần lớn năng lượng âm thanh sẽ bị phản xạ trở lại, chỉ một phần nhỏ tiếp tục truyền đi.

2. Các đặc tính cơ bản của âm thanh

2.1. Tần số

Tần số âm thanh là số lần dao động của không khí trong một giây, được đo bằng đơn vị Hertz (Hz). Âm thanh có tần số càng cao thì càng bổng, ngược lại, tần số thấp tạo ra tiếng trầm. Tai người có thể nghe được âm thanh trong dải tần từ 20 Hz đến 20.000 Hz.

2.2. Áp suất âm thanh 

Áp suất âm thanh, hay còn gọi là thanh áp, là áp suất do âm thanh tạo ra tại một điểm. Đơn vị đo thanh áp là bar, với 1 bar tương đương với lực 1 đin tác động lên diện tích 1 cm². Áp suất âm thanh càng lớn, âm thanh càng mạnh.

2.3. Công suất và cường độ âm thanh

Công suất âm thanh là năng lượng âm đi qua một diện tích trong một giây, được tính bằng đơn vị Watt (W). Cường độ âm thanh là công suất âm trên một đơn vị diện tích (1 cm²). Ba đại lượng thanh áp, công suất và cường độ âm thanh có mối liên hệ chặt chẽ và đều thể hiện độ lớn của âm thanh.

>>> Xem thêm: 5 phần mềm lọc tiếng ồn, tạp âm hiệu quả

3. Âm thanh trong thế giới kỹ thuật số

3.1. Sample và Sample Rate

Trong quá trình thu âm, các thiết bị chuyển đổi sóng âm thành tín hiệu số bằng cách lấy mẫu (sample) giá trị biên độ của sóng tại những thời điểm nhất định. Sample Rate, đơn vị Hz, cho biết số lần lấy mẫu trên một giây. Ví dụ, Sample Rate 44100 Hz có nghĩa là mỗi giây âm thanh được lấy mẫu 44100 lần.

3.2. BitDepth và Channel

Mỗi sample được biểu diễn bằng một số lượng bit nhất định, gọi là BitDepth (độ sâu bit). BitDepth càng cao, âm thanh càng sắc nét và trung thực. Thông thường, các file nhạc có độ sâu bit là 16 hoặc 24 bit. Channel (kênh) là thông số cho biết số lượng kênh âm thanh độc lập trong tín hiệu số, giúp tạo ra trải nghiệm âm thanh giống như trong không gian thực.

3.3. BitRate 

BitRate, đơn vị Kbps (Kilobit trên giây), là thông số đại diện cho lượng dữ liệu âm thanh trên một giây. BitRate càng cao, chất lượng âm thanh càng tốt và dung lượng file càng lớn. Chẳng hạn, một bản nhạc 320 Kbps chắc chắn sẽ có chất lượng tốt hơn bản 128 Kbps.

4. Các định dạng phổ biến của file âm thanh

4.1. Nén có mất 

Để tiện lưu trữ và chia sẻ, file âm thanh gốc thường được nén lại thành các định dạng khác nhau. Nén có mất (lossy compression) là phương pháp nén bằng cách loại bỏ một số dải tần không cần thiết, tạo ra các định dạng như MP3, WAV, OGG. Tuy giảm đáng kể dung lượng file, nhưng chất lượng âm thanh cũng bị ảnh hưởng. Định dạng càng tốt, tỉ lệ nén càng cao, chất lượng âm thanh càng được bảo toàn.

4.2. Nén không mất

Ngược lại với nén có mất, nén không mất (lossless compression) cho phép giảm dung lượng file mà vẫn giữ nguyên chất lượng âm thanh. Các định dạng nén không mất phổ biến bao gồm FLAC, APE, ALAC. Mặc dù tỉ lệ nén không cao như nén có mất (tối đa 1/3 file gốc), nhưng âm thanh sau khi giải nén vẫn đảm bảo chất lượng như bản gốc. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những người yêu cầu trải nghiệm âm thanh tốt nhất.

Âm thanh là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Hiểu rõ về bản chất, đặc tính và các khái niệm liên quan đến âm thanh sẽ giúp bạn trân trọng hơn thứ mà bạn nghe thấy, đồng thời có cái nhìn sâu sắc hơn về thế giới của âm nhạc và công nghệ âm thanh. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích và thú vị về âm thanh.

Bài viết liên quan

• Hướng dẫn cách chỉnh vang số hát karaoke đơn giản, dễ thực hiện tại nhà
• Nên sử dụng vang số hay amply cho dàn karaoke?
• Nên mua vang số loại nào cho dàn karaoke?

CÔNG TY CỔ PHẦN TECH SOUND VIỆT NAM

Hotline: 0942979696 / 0933469555

Địa chỉ Showroom: Số 07-B2 khu ShopHouse24h, Tố Hữu, Vạn Phúc, Hà Đông, Hà Nội.

Website: www.techsound.vn

Youtube: http://ldp.to/ytbtechsound

Zalo: http://ldp.to/zalotechsound

Facebook: http://ldp.to/fbtechsound

Tiktok: http://ldp.to/tiktoktechsound

Zalo Video: zalo.me/v/@techsound