Bạn có biết về vai trò của trở kháng trong dàn âm thanh
NGÔ HÀ CHI
CN 24/12/2023
Trong cuộc sống hàng ngày, chắc chắn rằng những hệ thống âm thanh không còn là điều xa lạ với chúng ta. Đồng thời, với sự phát triển của công nghệ xã hội, chất lượng cuộc sống được nâng cao, và nhu cầu giải trí trở thành một trong những yếu tố quan trọng. Do đó, ngày càng có nhiều gia đình sở hữu các hệ thống âm thanh chất lượng để đáp ứng nhu cầu nghe nhạc và xem phim.
Tuy nhiên, việc sử dụng chỉ là một khía cạnh, còn việc hiểu rõ về các thông số kỹ thuật và biết cách lựa chọn trở kháng cho loa và amply thì là một vấn đề khác, đòi hỏi sự tìm hiểu cẩn thận và đam mê với âm thanh. Để hỗ trợ bạn trang bị kiến thức về vấn đề này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu về khái niệm "trở kháng" là gì và vai trò của nó đối với amply và hệ thống âm thanh.
1. Trở kháng là gì?
Trở kháng là một đại lượng vật lý đặc trưng, thể hiện mức độ cản trở của dòng điện khi một hiệu điện thế được áp dụng vào một mạch điện. Trong lĩnh vực vật lý, biểu hiện của trở kháng thường được ký hiệu là Z và được đo bằng đơn vị Ω (ohm).
Bạn có thể hiểu trở kháng như một sự mở rộng của khái niệm điện trở trong trường hợp dòng điện xoay chiều, nhưng nó chứa thêm thông tin về độ lệch pha. Trở kháng còn được áp dụng trong nghiên cứu về các dao động điều hòa trong lĩnh vực vật lý. Oliver Heaviside là nhà khoa học đầu tiên công bố khái niệm về trở kháng vào tháng 7 năm 1886.
2. Công thức tính trở kháng:
Công thức tổng quát tính trở kháng là: Z = R + X
Trong đó:
- R là điện trở (Resistance)
- X là điện ứng (Reactance)
Tổng trở kháng của mỗi loại mạch điện sẽ thay đổi tùy thuộc vào loại mạch đó.
2.1. Dòng điện một chiều:
Khi xem xét trạng thái cân bằng của dòng điện một chiều, các thông số sẽ là như sau:
- Tụ điện có dạng hai bản cách điện song song, giống như một đoạn mạch hở và có trở kháng lớn, gần như là vô cùng lớn.
- Cuộn cảm (mô hình cuộn dây) sẽ có điện trở rất nhỏ, gần như không đáng kể, và được coi như một dây dẫn điện thông thường.
- Điện trở sẽ đạt giá trị đúng theo thông số, là một số thực.
2.2. Dòng điện xoay chiều:
Khi áp dụng hiệu điện thế xoay chiều, có thể có các thay đổi như sau:
- Tụ điện khiến cho dòng điện sớm hơn một pha π/2 so với hiệu điện thế.
- Cuộn cảm khiến cho dòng điện trễ pha đi π/2 so với hiệu điện thế.
- Điện trở không ảnh hưởng đến pha của dòng điện. Trong trường hợp này, khái niệm về trở kháng vẫn giữ ý nghĩa đối với mạch điện bao gồm tụ điện, điện trở và cuộn cảm trong các trạng thái chuyển tiếp, khi mạch mới được đóng và khi mạch bị ngắt.
3. Sự Quan Trọng của Trở Kháng Trong Loa
Đối với những người muốn tìm hiểu về lĩnh vực loa đài hoặc hệ thống âm thanh nói chung, kiến thức về trở kháng là cực kỳ quan trọng, mang lại nhiều lợi ích trong việc lựa chọn, lắp đặt và sử dụng loa. Nó sẽ hỗ trợ bạn tận dụng tối đa chức năng của hệ thống và sở hữu một trải nghiệm âm thanh hoàn hảo.
Khi kết nối với amply, trọng tâm chú ý đến yếu tố trở kháng là vô cùng quan trọng, vì đây là một trong những thông số ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của loa.
Lý do làm cho trở kháng đặc biệt quan trọng là: khi sử dụng loa với tổng trở nhỏ hơn trở kháng của amply, có thể gây ra hiện tượng rè, thậm chí dẫn đến hỏng hóc, cháy nổ, ngay cả khi bạn tuân theo điều kiện kết nối với công suất amply lớn hơn so với công suất bình thường của loa. Ngoài công suất, thông số trở kháng cũng là một yếu tố cần lưu ý để tránh các sự cố không mong muốn.
4. Các loại loa phân theo trở kháng
Hiện nay, trên thị trường, loa chủ yếu được sản xuất theo hai loại trở kháng chính, bao gồm trở kháng cao và trở kháng thấp. Trong phạm vi các mức phổ biến, những loại trở kháng phổ biến được các nhà sản xuất ưa chuộng là 4 Ω, 6 Ω hoặc 8 Ω. Ngoài ra, có hai cách kết nối cơ bản là kết nối loa theo mạch song song và nối tiếp.
Trong các hệ thống âm thanh lớn và chuyên nghiệp, việc kết nối nhiều loa với nhau là phổ biến, do đó, bạn thường phải kết nối nhiều loa vào cùng một kênh của amply. Trong trường hợp như vậy, phương pháp kết nối theo mạch song song được ưa chuộng hơn, vì khi kết nối theo mạch song song, trở kháng càng lớn, loa càng dễ tương thích với amply hơn.
4.1. Kết nối loa có trở kháng cao:
Trong môi trường gia đình hàng ngày, kiểu kết nối loa có trở kháng cao ít được sử dụng do tính ứng dụng không cao. Tuy nhiên, trong các hệ thống loa phát thanh tại thành phố, trường học, siêu thị hoặc các khu vực công cộng, dạng kết nối loa có trở kháng ở khoảng 70 - 100V lại được sử dụng phổ biến.
Để chia vùng âm thanh đến các khu vực mong muốn, hệ thống âm thanh này thường phải có loa và amply đặc trưng, đó là loa có biến áp, giúp điều chỉnh công suất loa tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Ưu điểm của loại loa này là khả năng kết nối ở khoảng cách xa mà không suy hao tín hiệu và không cần phải xử lý trở kháng phức tạp.
4.2. Kết nối loa trở kháng thấp:
Kiểu kết nối này được áp dụng rộng rãi hơn vì có tính ứng dụng cao. Thường được sử dụng cho các hệ thống âm thanh trong các sự kiện như đám cưới, hội nghị, trong các địa điểm như hội trường, sân khấu, karaoke,... và mức trở kháng thường nằm ở mức 8 Ω, cũng có thể là 2 và 16 Ω.
Kiểu kết nối loa này thường được dùng cho các loa có công suất lớn nhưng cần kết nối ở khoảng cách gần để đảm bảo hiệu suất tốt nhất. Trong trường hợp này, bạn chỉ cần chọn amply có công suất đủ hoặc lớn hơn một chút so với công suất của loa ở cùng một mức trở kháng để đạt được hiệu suất sử dụng tốt nhất.
Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ hiện nay, một số loại amply cho phép hoạt động ở cả chế độ trở kháng cao và thấp đã xuất hiện và được sử dụng tại một số địa điểm trên thế giới, mặc dù vẫn chưa phổ biến.
Hi vọng rằng, với những thông tin mà Tech Sound Vietnam đã chia sẻ, bạn sẽ có thêm kiến thức để giải đáp thắc mắc về khái niệm "Trở kháng". Từ đó, bạn có thể bổ sung thêm vào từ vựng và hiểu biết của mình những thông tin hữu ích.
Bài viết liên quan
CÔNG TY CỔ PHẦN TECH SOUND VIỆT NAM
Hotline: 0942979696 / 0933469555
Địa chỉ Showroom: Số 07-B2 ShopHouse24h, Tố Hữu, Vạn Phúc, Hà Đông, Hà Nội.
Website: www.techsound.vn
Youtube: http://ldp.to/ytbtechsound
Zalo: http://ldp.to/zalotechsound
Facebook: http://ldp.to/fbtechsound